Có một nhà văn nổi tiếng đã từng nói: Nếu ai đó trong chúng ta vào rừng đều có cảm giác bất trắc và nguy hiểm. Nhưng đối với những con người thuộc về rừng, thì đó là không gian sống và rất đỗi thân thuộc của họ
Chính vì vậy mà tôi đã đặt vé máy bay vietjetair Hà Nội đi Buôn Ma Thuột giá rẻ để tìm gặp những con người đặc biệt ấy
Những người tôi gặp là cư dân của các cộng đồng dân tộc bản địa sống lâu đời trên dãy Cư Yang Sin trải rộng từ mạng hồ Lak, Krông Nô cho đến vùng Yang Hanh, Yang Mao - Krông Bông. Những tộc người M’nông Gar, M’nông Kuênh và Êđê ở đây có đời sống hết sức đặc sắc và độc đáo
Trong đó tôi đã nhận ra rừng như một bà mẹ đầy ân sủng, bao trùm lên tất cả cuộc sống của họ. Già làng Ôe Kiêm ở lưng chừng đèo Dak Nuê - huyện Lak chậm rãi kể rằng: ngày xưa, những con đường mà mọi người đi lại dễ dàng như bây giờ chỉ là những lối mòn giữa mênh mông núi non hiểm trở. Việc sống nhờ những ân huệ của rừng là điều tất yếu. Và cách mà người M’nông, Êđê “ăn rừng” để làm nương rẫy thực ra là việc cầu xin rừng thiêng ban cho nguồn sống tối thiểu. Vì thế mới sinh ra những nghi lễ mùa vụ để tạ ơn rừng và Yàng từ khi tổ tiên họ biết cầm cái xà gạc, cái dùi để chọc trỉa hạt lúa, hạt ngô trên nương rẫy.
Già Kiêm chỉ cho tôi thấy những khoảnh lúa rẫy được gieo gần đó và luyến tiếc: Không như trước đây, bây giờ lúa rẫy còn ít thôi. Cả vùng Dak Nuê này, hằng năm chỉ gieo khoảng 5-7 mẫu để làm rượu ghè và cúng bái là chủ yếu, còn cơm ăn hàng ngày là lúa nước canh tác dưới vùng đầm lầy, hoặc bên khe suối. Người M’nông Gar giờ đây cũng được hướng dẫn làm ruộng nước như người Kinh: cũng cày bừa, gieo sạ, bón phân và thu hoạch…theo khoa học và kỹ thuật tiên tiến bây giờ
Vì thế lúa cho năng suất cao, không những đủ ăn mà còn bán ra ngoài, có tiền để dựng nhà và mua sắm nhiều thứ. Tuy nhiên, không phải vì thế mà người ta quên, hoặc rời xa ân sủng của “bà mẹ rừng” trong đời sống của mình. Ý già Kiêm là mặc dù rừng đã lùi sâu và được chính quyền địa phương bảo vệ nghiêm ngặt - và điều đó cũng đồng nghĩa với việc không gian sống và sinh tồn của cộng đồng người dân tộc tại chỗ ít nhiều bị loãng ra, mờ nhạt. Song, trong sâu thẳm mỗi người vẫn giữ tâm thế sống “Phii Breé- thuộc về rừng” như ông bà và tổ tiên họ đã có.
Già Kiêm tri ân hạt lúa rẫy kia như món quà tặng của rừng: vô nhiễm và tinh khiết vô cùng, bởi quy trình canh tác của nó hoàn toàn không có chỗ cho khoa học, kỹ thuật tiên tiến có mặt! Tôi hỏi sao lạ vậy thì được giải thích: Hạt lúa rẫy làm ra là để cúng Yàng, cúng rừng trong những dịp lễ trọng nên không bao giờ người ta áp dụng quy trình sản xuất như lúa nước. Hạt lúa rẫy có đời sống và không gian sinh tồn hệt như những con người “thuộc về rừng” vậy, cũng độc đáo và tạo sự khác biệt trong “phổ văn hóa rừng” nói chung của cư dân sinh sống dọc dài bên triền núi, lưng đèo phía Nam Đắk Lắk
Còn già Y Thin sống dưới chân núi Yang Hanh - Krông Bông đã mấy mươi mùa qua cho rằng: rừng (gắn với các vị thần) luôn có sức ảnh hưởng, chi phối sâu sắc trong đời sống của các tộc người ở đây. Giữa mênh mông rừng, ông bảo nếu ai đó lạc vào sẽ đầy sự ám ảnh, thậm chí cảm thấy bất trắc và hiểm nguy, nhưng đối với cộng đồng người Êđê ở đây, họ vẫn tự tại và an nhiên sống như thể đó là một phần không thể tách rời.
Giờ đây, nguồn sống của gia đình già Y Thin vẫn chưa bao giờ tách khỏi rừng. Không những mây tre, nứa lá giúp ông đan lát những gùi, giỏ xách, thúng, mủng…, mà cả những sản vật khác như măng, nấm và rau rừng được con cháu ông lấy về đều là nguồn sống truyền đời của cư dân Êđê ở đây
Tất nhiên, cũng vì lẽ đó mà họ yêu rừng hơn ai hết. Và giờ đây, điều đó vẫn tiếp tục hiển hiện sinh động trong suy nghĩ cũng như cung cách hành xử của cư dân bản địa đối với rừng
Nguồn: http://vietjetair.biz.vn/ve-may-bay-di-buon-ma-thuot/ve-may-bay-ha-noi-di-buon-ma-thuot-7388.html
Chính vì vậy mà tôi đã đặt vé máy bay vietjetair Hà Nội đi Buôn Ma Thuột giá rẻ để tìm gặp những con người đặc biệt ấy
Những người tôi gặp là cư dân của các cộng đồng dân tộc bản địa sống lâu đời trên dãy Cư Yang Sin trải rộng từ mạng hồ Lak, Krông Nô cho đến vùng Yang Hanh, Yang Mao - Krông Bông. Những tộc người M’nông Gar, M’nông Kuênh và Êđê ở đây có đời sống hết sức đặc sắc và độc đáo
Trong đó tôi đã nhận ra rừng như một bà mẹ đầy ân sủng, bao trùm lên tất cả cuộc sống của họ. Già làng Ôe Kiêm ở lưng chừng đèo Dak Nuê - huyện Lak chậm rãi kể rằng: ngày xưa, những con đường mà mọi người đi lại dễ dàng như bây giờ chỉ là những lối mòn giữa mênh mông núi non hiểm trở. Việc sống nhờ những ân huệ của rừng là điều tất yếu. Và cách mà người M’nông, Êđê “ăn rừng” để làm nương rẫy thực ra là việc cầu xin rừng thiêng ban cho nguồn sống tối thiểu. Vì thế mới sinh ra những nghi lễ mùa vụ để tạ ơn rừng và Yàng từ khi tổ tiên họ biết cầm cái xà gạc, cái dùi để chọc trỉa hạt lúa, hạt ngô trên nương rẫy.
Già Kiêm chỉ cho tôi thấy những khoảnh lúa rẫy được gieo gần đó và luyến tiếc: Không như trước đây, bây giờ lúa rẫy còn ít thôi. Cả vùng Dak Nuê này, hằng năm chỉ gieo khoảng 5-7 mẫu để làm rượu ghè và cúng bái là chủ yếu, còn cơm ăn hàng ngày là lúa nước canh tác dưới vùng đầm lầy, hoặc bên khe suối. Người M’nông Gar giờ đây cũng được hướng dẫn làm ruộng nước như người Kinh: cũng cày bừa, gieo sạ, bón phân và thu hoạch…theo khoa học và kỹ thuật tiên tiến bây giờ
Vì thế lúa cho năng suất cao, không những đủ ăn mà còn bán ra ngoài, có tiền để dựng nhà và mua sắm nhiều thứ. Tuy nhiên, không phải vì thế mà người ta quên, hoặc rời xa ân sủng của “bà mẹ rừng” trong đời sống của mình. Ý già Kiêm là mặc dù rừng đã lùi sâu và được chính quyền địa phương bảo vệ nghiêm ngặt - và điều đó cũng đồng nghĩa với việc không gian sống và sinh tồn của cộng đồng người dân tộc tại chỗ ít nhiều bị loãng ra, mờ nhạt. Song, trong sâu thẳm mỗi người vẫn giữ tâm thế sống “Phii Breé- thuộc về rừng” như ông bà và tổ tiên họ đã có.
Già Kiêm tri ân hạt lúa rẫy kia như món quà tặng của rừng: vô nhiễm và tinh khiết vô cùng, bởi quy trình canh tác của nó hoàn toàn không có chỗ cho khoa học, kỹ thuật tiên tiến có mặt! Tôi hỏi sao lạ vậy thì được giải thích: Hạt lúa rẫy làm ra là để cúng Yàng, cúng rừng trong những dịp lễ trọng nên không bao giờ người ta áp dụng quy trình sản xuất như lúa nước. Hạt lúa rẫy có đời sống và không gian sinh tồn hệt như những con người “thuộc về rừng” vậy, cũng độc đáo và tạo sự khác biệt trong “phổ văn hóa rừng” nói chung của cư dân sinh sống dọc dài bên triền núi, lưng đèo phía Nam Đắk Lắk
Còn già Y Thin sống dưới chân núi Yang Hanh - Krông Bông đã mấy mươi mùa qua cho rằng: rừng (gắn với các vị thần) luôn có sức ảnh hưởng, chi phối sâu sắc trong đời sống của các tộc người ở đây. Giữa mênh mông rừng, ông bảo nếu ai đó lạc vào sẽ đầy sự ám ảnh, thậm chí cảm thấy bất trắc và hiểm nguy, nhưng đối với cộng đồng người Êđê ở đây, họ vẫn tự tại và an nhiên sống như thể đó là một phần không thể tách rời.
Giờ đây, nguồn sống của gia đình già Y Thin vẫn chưa bao giờ tách khỏi rừng. Không những mây tre, nứa lá giúp ông đan lát những gùi, giỏ xách, thúng, mủng…, mà cả những sản vật khác như măng, nấm và rau rừng được con cháu ông lấy về đều là nguồn sống truyền đời của cư dân Êđê ở đây
Tất nhiên, cũng vì lẽ đó mà họ yêu rừng hơn ai hết. Và giờ đây, điều đó vẫn tiếp tục hiển hiện sinh động trong suy nghĩ cũng như cung cách hành xử của cư dân bản địa đối với rừng
Nguồn: http://vietjetair.biz.vn/ve-may-bay-di-buon-ma-thuot/ve-may-bay-ha-noi-di-buon-ma-thuot-7388.html
0 nhận xét:
Đăng nhận xét